Międzynarodowy Instytut Studiów Azji Środkowej (IICAS), działający pod auspicjami UNESCO, zorganizował w dniach 5-6 listopada 2018 r. w Samarkandzie (Uzbekistan) międzynarodową konferencję „Afganistan, Azja Centralna i Iran – Wspólne dziedzictwo wzdłuż jedwabnych szlaków i korytarzy do i z Europy ”. Wśród zaproszonych gości byli Dziekan Wydziału Elektrotechniki i Informatyki – prof. dr hab. inż. Henryka D. Stryczewska i pracownicy Instytutu Informatyki – dr hab. inż. Jerzy Montusiewicz, prof. PL i dr inż. Marek Miłosz.
Główną grupę uczestników konferencji stanowili dyrektorzy biur UNESCO w krajach Azji Środkowej: Kazachstanu, Uzbekistanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkiestanu i Iranie, dyrektorzy różnych instytutów badawczych zajmujących się dziedzictwem kulturowym z Uzbekistanu, Azerbejdżanu, Francji, Kirgistanu, Kazachstanu, Iranu, Pakistanu, Turcji oraz dyrektorzy muzeów narodowych z Kirgistanu, Kazachstanu, Uzbekistanu, Afganistanu, Iranu i Polski (Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie). Wydawać by się mogło, że w tej szanowanej firmie delegacja z Politechniki Lubelskiej, jest nieco nie na miejscu. Okazuje się jednak, że zaproszenie dyrektora IICAS dr. Dmitriya Voyakina nie było pomyłką. Nasza Alma Mater ma podpisaną umowę o współpracy IICAS, z dyrektorem spotkaliśmy się osobiście na przełomie maja i czerwca 2018 roku podczas drugiej wyprawy badawczej Instytutu Informatyki do Azji Centralnej.
Konferencja poświęcona była zagadnieniom ochrony i dostępu do dziedzictwa kulturowego Jedwabnego Szlaku, czyli starożytnych miast, karawanseragliów – specyficznych moteli dla przyczep kempingowych, studni i systemów nawadniania, systemów obrony przed „pustynnymi piratami” itp. Jedwabny Szlak to droga dla karawan około 12800 km z Chin do Europy.
Podczas konferencji uczestnicy przedstawili wyniki wybranych badań dotyczących skrzyżowania na Jedwabnym Szlaku współistniejących kultur w zakresie architektury, zdobnictwa i muzyki. W trakcie licznych dyskusji zaproponowano zorganizowanie ruchomej wystawy obiektów przechowywanych w muzeach różnych krajów.
Na konferencji przedstawiono referat pt. „Skanowanie 3D zabytków muzealnych w Samarkandzie – współpraca międzynarodowa polsko-uzbecka”. W Azji Środkowej (Uzbekistan i Kazachstan) Politechnika Lubelska działa od 2017 roku w zakresie skanowania małych obiektów muzealnych oraz świątyń i mauzoleów (zarówno brył, jak i wnętrz budynków). Do tej pory podczas dwóch wypraw pozyskano około 200 GB danych, z których zbudowano kilkadziesiąt cyfrowych modeli 3D. Podczas wystąpienia przedstawicieli Politechniki Lubelskiej przedstawiono technologie inżynierii odwrotnej (sprzęt, programy, postprocessing), które pozwalają na budowę cyfrowych modeli 3D oraz przykładowe obiekty muzealne, które można powiększać i pomniejszać oraz obracać w przestrzeni podczas oglądania na monitorze. Dodatkowo generowane panoramy dookólnych wnętrz obiektów, po zainstalowaniu na smartfonach umieszczonych w specjalnych okularach, pozwalają zanurzyć człowieka w wirtualnej rzeczywistości. Pokaz był wielkim zaskoczeniem dla uczestników konferencji i było jasne, że cyfrowy świat 3D jest jeszcze nieznany w dziedzinie muzealnictwa. Ze swojej strony zapropono rozważenie stworzenia interaktywnej trójwymiarowej cyfrowej wystawy prezentującej dziedzictwo kulturowe Szlaku Jedwabnego Szlaku pod nazwą Cyfrowy Jedwabny Szlak. Takie rozwiązanie byłoby znacznie bardziej mobilne i dostępne dla osób zainteresowanych tematem (w tym osób z niepełnosprawnościami) i stałoby się swego rodzaju mecenatem zachęcającym do osobistego zwiedzania wybranych obiektów oraz ruchomej wystawy powstałej pod auspicjami UNESCO.
Jerzy Montusiewicz, Marek Miłosz
